Lễ hội khai ấn đền Trần (Nam Định)

Lễ hội khai ấn đền Trần là một trong những lễ hội truyền thống gắn liền với những trang sử hào hùng của dân tộc Việt Nam. Tuy nhiên nguồn gốc hình thành lễ khai ấn thế nào, có ý nghĩa ra sao, gồm những hoạt động nào thì không hẳn ai cũng rõ. Đây là vấn đề đang được rất nhiều quý độc giả quan tâm và tìm kiếm. Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của website Licham.Online để biết thêm thông tin chi tiết.

1 - Giới thiệu về đền Trần - Nam Định

• Đền Trần là khu di tích lịch sử tại đường Trần Thừa, phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định. Đây là nơi thờ những vị vua nhà Trần cùng những công thần thời Trần. Năm 1695, đền Trần bắt đầu được xây dựng dựa trên Thái miếu của nhà Trần từng bị tàn phá bởi quân xâm lược nhà Minh. 
• Đền Trần thời gian đầu có tên gọi là nhà thờ Đại Tôn. Từ năm 1695, đền Trần được xây dựng và tu sửa lại với các tòa nhà được làm hoàn toàn bằng gỗ lim. Năm 1705, ngôi đền được đổi tên là Trần Miếu. Cho đến năm 1852, tại đây tiếp tục diễn ra cuộc xây dựng mới với quy mô lớn hơn. Nhân dân địa phương đã tìm thấy bia đá có dòng chữ Hưng Đạo thân vương Cố Trạch", từ đó tên gọi chính thức của ngôi đền được đổi thành đền Trần.

• Trong quần thể kiến trúc đền Trần bao gồm 3 ngôi đền chính là đền Thiên Trường (đền Thượng), đền Cố Trạch (đền Hạ), đền Trùng Hoa. Phía trước sân là một hồ lớn, đền Thiên Trường có vị trí ở giữa trung tâm đền Trần, phía Tây là đền Trùng Hoa và đền Cố Trạch được xây dựng bên phía Đông.

2 - Thời gian và địa điểm tổ chức lễ khai ấn đền Trần

• Lễ hội khai ấn đền Trần được tổ chức tại đền Trần có vị trí tại phường Lộc Vượng, thành phố Nam Định. Đêm 14, rạng sáng ngày 15 tháng Giêng âm lịch bắt đầu diễn ra lễ hội khai ấn đền Trần với sự tham gia của những trưởng lão và các cán bộ địa phương, chính thức khai hội đền Trần để nhân dân được tới tham quan và dâng hương. 
• Mặc dù lễ khai ấn chính thức vào đêm 14/1, song từ ngày 11 tháng Giêng tại đền Trần đã có những tiết mục văn nghệ, những nghi lễ rước kiệu, rước Nước, tế Cá ở đền Cố Trạch, đền Thiên Trường và Trùng Hoa. 

• Sau khi kết thúc phần nghi lễ khai ấn, người dân địa phương và du khách có thể tiến vào phía trong để làm lễ, dâng hương. Rạng sáng ngày rằm tháng Giêng, tại đền Trùng Hoa mọi người có thể đến đây để xin ấn với hi vọng một năm được bình an và may mắn.

3 - Lễ hội khai ấn đền Trần

3.1 - Nguồn gốc hình thành

• Lễ khai ấn đền Trần được bắt nguồn từ thời kỳ đầu tại triều đại nhà Trần. Theo sách lịch sử ghi chép lại, ngày 14 tháng Giêng, sau khi nhà Trần đánh bại quân xâm lược Nguyên Mông đã mở tiệc chiêu quân tại phủ Thiên Trường. Từ đó trở đi, hàng năm vào ngày 14, 15 tháng Giêng, nhà Trần đều tổ chức lễ khai ấn, trước là bái lễ thần Phật, thiên địa, Tổ tiên, ban thưởng cho những công thần của đất nước, cũng như chính thức mở ra một năm mới đầy hi vọng và may mắn.
• Những triều đại sau, để ghi nhớ công ơn dựng nước, giữ nước của các vị vua Trần, nhân dân Thiên Trường đã xây dựng đền Trần để thờ cúng những vị vua và công thần của nhà Trần.

3.2 - Ý nghĩa lễ khai ấn

• Lễ khai ấn đền Trần nhằm tôn vinh những vị vua và công thần nhà Trần đã có công lớn trong việc dựng nước, giữ nước. Đồng thời khích lệ, động viên  thế hệ sau tinh thần đoàn kết, lòng yêu nước, truyền thống quật cường của dân tộc ta. 
• Nghi lễ khai ấn được tổ chức nhằm tế lễ thần linh, thiên địa cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu, nhân dân no ấm, hạnh phúc. Ngoài ra, lễ khai ấn còn là phong tục truyền thống, giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc Việt Nam từ bao đời nay. 
• Trên ấn có khắc "Tích phúc vô cương", muốn nhắc nhở con cháu đời sau cần phát huy, gìn giữ những nét đẹp văn hóa, tăng cường tích đức, ăn ở hiền lành, tránh làm những việc sai trái, trái lương tâm, đạo đức con người thì cuộc sống ắt sẽ được bình an, hạnh phúc.

4 - Những hoạt động tại lễ khai ấn đền Trần

4.1 - Phần lễ

• 23 giờ ngày 14 đến 1 giờ ngày 15 tháng Giêng chính thức tiến hành lễ khai ấn đền Trần. Đây là nghi lễ quan trọng nhất tại đền Trần, khép lại Tết Nguyên Đán, cũng như mở ra một năm mới đầy hi vọng và may mắn. Vào thời khắc chuẩn bị khai ấn, các vị trưởng lão ở các làng Vọc, Lốc, Hậu Bồi, Bảo Lộc, Kênh, Bái, Tức Mặc diện lễ phục trang nghiêm, chỉnh tề tham dự lễ tế thánh và tiến hành khai ấn. Đến giờ Tý, nghi lễ rước kiệu từ đến Cố Trạch sang Thiên Trường, làm lễ cúng bái thiên địa và xin được khai ấn.
• Sáng ngày 15/1, lễ rước Nước được diễn ra tại đền Trần. Chủ tế thắp hương ở các bàn thờ, sau đó đoàn tế khiêng kiệu đến cổng đền tế thiên địa và xin phép được rước kiệu đến bền Hữu Bị. Mọi người cùng cầm bình chứa nước để xuống thuyền ra lấy nước ở giữa dòng sông đem về đền Trần để tế thần linh.
• Ngày 16/1, tại đền Thiên Trường tổ chức lễ tế Cá. Bên trong thúng nước là 2 loại cá quả và cá chép, sau khi cúng lễ xong thì đem thả xuống sông Hồng.

4.2 - Phần hội

• Song song với nghi lễ khai ấn, phía bên ngoài người dân địa phương và du khách cùng nhau tham gia những hoạt động vui chơi, với những trò chơi dân gian đặc sắc như đấu vật, múa sư tử, múa rồng, chọi gà, ném vòng cổ chai, chơi đu, chơi cờ...
• Ngoài ra, du khách còn được hòa mình vào không khí vui nhộn của chương trình văn nghệ với những tiết mục ca múa nhạc đặc sắc và hấp dẫn.

5 - Những điều lưu ý khi tham gia lễ khai ấn đền Trần

Khi tham gia lễ khai ấn đền Trần, mọi người nên lưu ý những điều sau đây:

• Đền Trần là nơi vô cùng linh thiêng, trang trọng, vì vậy khi đến đây du khách nên ăn mặc kín đáo, lịch sự, nhã nhặn, tránh mặc những trang phục có màu sắc lòe loẹt, hở hang.
• Khi bước vào điện thờ, không nên đi vào cửa chính giữa, nên bước từ cửa phụ 2 bên.
• Chuẩn bị vật phẩm cúng lễ đầy đủ, tránh sơ sài thiếu thốn, đặc biệt nên cúng đồ chay không nên cúng đồ mặn, tránh việc sát sinh.
• Nhiều người lầm tưởng xin ấn với mục đích có được công việc ổn định, công thành danh toại, giàu sang phú quý. Thực chất việc xin ấn nhằm nhắc nhở con người nên sống tốt, hành thiện tích đức thì cuộc sống ắt được bình an. 
• Vào lễ khai ấn đền Trần thu hút đông đảo du khách thập phương, vì vậy mỗi người nên tự bảo quản tư trang, hành lý của bản thân để tránh xảy ra việc thất thoát tài sản.
• Không nên nói những điều tục tĩu, bất kính với thần linh.
• Khi vào tham quan đền Trần không nên sờ vào tượng, cũng như làm hỏng hóc đồ đạc trong đền.

6 - Kết luận

• Lễ hội khai ấn đền Trần là một trong những lễ hội truyền thống lớn nhất của thành phố Nam Định. Đây là lễ hội gắn liền với sự kiện lịch sử của dân tộc Việt Nam. Việc tổ chức lễ hội khai ấn đền Trần không chỉ là dịp tưởng nhớ công lao của các vua, quan lại triều đại nhà Trần mà còn giúp mỗi người thêm hiểu về lịch sử, văn hóa, truyền thống của dân tộc Việt Nam. Từ đó củng cố thêm tinh thần yêu nước, ý chí đấu tranh chống giặc ngoại xâm và truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" của người dân đất Việt.

Qua bài viết trên phần nào đã giúp quý độc giả có thêm kiến thức về lễ hội khai ấn đền Trần. Cảm ơn quý độc giả đã luôn yêu mến và đồng hành cùng website Licham.Online của chúng tôi trong suốt thời gian qua!